Cá lòng tong

Lòng tong - cái tên nghe bọt bèo quá đỗi lại là ký ức không thể nhạt nhòa của không ít những đứa trẻ lớn lên ở miệt sông nước. Nhớ cái thời mắc mồi trứng kiến ngồi im ru câu cá lòng tong để mẹ kho tiêu, chiên bột… mà rưng rưng trong dạ.

Cá lòng tong là loại cá nước ngọt, sống ở sông và những con mương nhỏ. Cá rất háu ăn nên nhà nào có sàn nước thông ra mương là y như rằng, cá tụ ở đó để đớp mồi. Những lúc muốn câu cá, chỉ cần rải cám trên mặt, cá tụ lại rồi thả cần câu từ từ mà hưởng thành quả. Lưỡi câu cá lòng tong là loại lưỡi bé và mảnh nhất, mồi “bắt” cá nhất vẫn là trứng kiến vàng, thả cần tới đâu cá đớp tới đó, thoắt đầy rổ. Tuy nhiên, ngặt cái là cá rất mau chết, vừa giãy nây nẩy sáng loáng đó chốc đã chết tươi, nên cá câu lên phải làm ngay, kẻo ươn.

Lòng tong chế biến được nhiều món nhưng ngon nhất là kho tiêu. Kho cá trong ơ đất với tóp mỡ là đúng điệu, cá cong mình, thấm nước mắm mặn mòi, thêm vài trái ớt hiểm là cỡ mấy nồi cơm cũng vơi tuốt. Mà ngon nhất là khi ăn với cơm nguội hơi nhão, xắn miếng cơm ra, đặt con cá lên, cứ thế mà nuốt khi chưa kịp nhai. Nếu không, cá tươi chong thì cứ thế kho mẳn. Chỉ cần bắc nồi nước lên bếp, cho thêm ít nước mắm, bột ngọt vừa miệng, vừa sôi thả cá vào ngay, xong nêm hành rồi nhấc xuống, chan thêm ít nước mỡ lên mặt. Khi ăn, vắt miếng chanh tươi chua chua, chan húp sột soạt.

Cầu kỳ một chút thì làm cá lăn bột chiên. Pha sẵn bột chiên giòn, trộn cá chung rồi múc từng muỗng vừa bột vừa cá, thả vào chảo dầu sôi, chiên cho đến khi vàng ruộm là xong. Khi ăn chấm nước mắm chua ngọt, thêm mớ rau. Còn nếu thấy ngán bột thì chiên tươi, mà trước khi chiên, nên phơi cá cho heo héo, ướp ít muối mới ngon, chiên ngập dầu, cho giòn cả xương rồi vớt ra.

Mẹ tôi còn có một món từ lòng tong cực ngon mà tôi cho rằng, đấy là món của riêng của bà, đó là lòng tong băm, quết, làm đủ món. Thịt lòng tong thuộc hàng bở nhưng béo, khó ai nghĩ có thể băm lòng tong quết như nhiều loại cá khác. Ấy vậy mà, làm thế lại ngon. Lòng tong khi băm cần chà sạch vảy, để thiệt ráo, đập giập từng con rồi mới băm chung với ít thịt cho nhuyễn. Sau đó, vo viên lòng tong kho mẳn với cà hoặc nặn thành bánh tròn để chiên thì ngon đáo để. Thịt lòng tong không dai nhưng ngọt, thơm và rất béo, ăn vào lại có cảm giác giòn giòn, rất… đã miệng.

Lòng tong cứ thế khiến tôi thèm qua năm này, tháng nọ.